گزارش «ايران» از وضعيت مراجعه مردم به مطب‌هاي دندانپزشكي
ترس از كرونا فراتر از درد دندان!
۷ رديف صندلي پشت در شيشه‌اي شانه به شانه هم نشسته‌اند. از ۲۴ ساعت گذشته كسي روي‌شان ننشسته. روي سه تا از صندلي‌ها اسامي بيماران نوشته شده است. منشي قوانين مطب دندانپزشك را تلفني به مراجعه‌كننده‌ها توضيح مي‌دهد.
«ما اينجا براي رعايت بهداشت تنها سه نفر را در روز پذيرش مي‌كنيم و مراجعه‌كننده‌ها ملزم هستند همه قوانين مطب را رعايت كنند از جمله اينكه تا وقتي كارشان تمام نشده اجازه ندارند روي صندلي ديگري بنشينند، دست به سطوح بزنند و بدون ماسك و پاپوش وارد مطب شوندو...» منشي پشت‌سر‌هم مقررات مطب را به فرد پشت خط تلفن گوشزد مي‌كند. ساعت ۱۱ صبح همه چيز براي پذيرش بيماران به مطب دندانپزشكي مهيا مي‌شود.
خانم صميمي كه از قبل اسمش روي صندلي برچسب‌گذاري شده با ماسك جلوي در ورودي ايستاده. منشي اجازه مي‌دهد پاپوشش را بپوشد. خانم صميمي وسايلش را روي صندلي خودش مي‌گذارد. منشي او را سمت سرويس بهداشتي راهنمايي مي‌كند. دست‌هايش را مي‌شويد، گان را تنش مي‌كند، كلاهش را مي‌گذارد و سپس اجازه نشستن روي« يونيت» دندانپزشك صادر مي‌شود. مراجعين پيش از آنكه درمان دندان‌هايشان را به دندانپزشك بسپارند بايد فرم غربالگري وزارت بهداشت را پر و رضايتنامه‌اي امضا كنند با اين مضمون كه با علم به آلودگي احتمالي به ويروس كرونا به مطب مراجعه كرده‌اند. خانم صميمي رضايتنامه را پر مي‌كند و سمت يونيت دندانپزشك مي‌رود، جز صداي فن‌هاي فشار منفي قوي صداي ديگري از داخل اتاق نمي‌آيد. فن‌ها هر چند دقيقه يك بار هواي داخل اتاق را فيلتر مي‌كنند. دندانپزشك كه صورتش را با محفظه شيشه‌اي پوشانده و لباسي شبيه فضانوردها پوشيده پشت يونيت مي‌نشيند و صداي ممتد مته دندانپزشكي فضا را پر مي‌كند. منشي مطب مي‌گويد: «با همه اين كارها بيماران همچنان ترس از مراجعه به مطب دارند. دوشنبه پيش همسر يكي از مراجعين ما تماس گرفت كه شوهرش كرونا گرفته است. در حالي كه شنبه قبل آن مطب ما آمد، تب و اكسيژن خونش را اندازه گرفتيم همه چيز خوب بود يعني وقتي مطب ما آمد ناقل بود. چهارشنبه حالش بد شد و دو هفته در آي‌سي‌يو هم بستري بود. هيچ‌كدام از بيماران ما بعد از آن دچار مشكل نشدند،چون ما هميشه فرض را بر ناقل بودن افراد مي‌گذاريم و شرط اين است كه همه مراجعين كرونا مثبت هستند.»
آقاي كلانتري براي ترميم و عصب‌كشي يكي از دندان‌هايش به يكي از مطب‌هاي دندانپزشكي سمت ميدان آزادي مراجعه كرده به شوخي و خنده مي‌گويد: از اينكه كرونا مطب‌ها را خلوت كرده خوشحالم ،چون كارمان زود راه مي‌افتد. پارسال برج ۶ وقت دندان داشتم آنقدر دست دست كردم و از ترس كرونا نيامدم كه كارم به عصب‌كشي و عفونت لثه رسيد. امروز دومين بار است كه مي‌آيم همه چيز تميز و بهداشتي است از هفته پيش تا الان كه اتفاقي نيفتاده. از اين به بعد هم ان‌شاءالله چيزي نميشه بهداشت را خيلي رعايت مي‌كنند.»
خانم بهرامي مراجعه‌كننده ديگري است كه با ماسك و گان در سالن انتظار نشسته تا نوبتش برسد. جز او و آقاي كلانتري و خانم صميمي هيچ مريض ديگري وقت ويزيت ندارد. او بهمن ماه زماني كه پيك چهارم كرونا نزولي شده بود به دليل شكستگي يكي از دندان‌هايش براي پروتز ايمپلنت به مطب دندانپزشك مراجعه كرده بود: «بعد از دو سه جلسه كه كارهاي مربوط به كشيدن و گذاشتن يكي از قسمت‌هاي پروتز دندانم انجام شد، دكتر دستور داد سه ماه بعد براي كاشت دندان بيايم. شما هم اگر اين قيمت‌ها را براي ايمپلنت بپردازيد به ناچار قيد كرونا را مي‌زنيد و كارهاي درماني‌تان را پيگيري مي‌كنيد اما گذشته از اينها اينجا به سختي به مريض‌ها وقت مي‌دهند ،مگر اينكه كار اورژانسي داشته باشند.من هر بار آمده‌ام جز دو نفر كسي ديگر را اينجا نديده‌ام؛ از منشي و دستيار تا خود دكتر گرفته نسبت به رعايت بهداشت حساسيت ويژه‌اي دارند. بالاخره خودشان هم در اين فضا كار مي‌كنند اگر قرار باشد كرونا بگيريم اول از همه خود دكتر و منشي و دستيارش كرونا مي‌گيرند.»
«چهار پنج سال است چند دندانم خراب شده حالا اين همه سال درد نداشتن. گذاشته حالا كه كرونا آمده هر سه تا دندانم باهم درد مي‌كنه. هنوز نرفته‌ام درست كنم. پوسيدگي‌اش آنقدر زياد شده كه دندان در دهانم خرد شده است. دروغ چرا ،نه پولشو دارم و نه تو اين اوضاع كرونايي جرأت مي‌كنم پا تو مطب دندانپزشك بذارم.» اينها را هادي به «ايران» مي‌گويد، كارمندي كه در ۱۶ ماه گذشته عمو و شوهر عمه‌اش را به خاطر كرونا از دست داده است. هادي هفته‌اي چند بار به داروخانه مي‌رود و چند مدل مسكن مي‌خرد تا دندان‌دردش كم شود. «واقعاً چاره‌اي ندارم جز مصرف قرص. حالا منتظرم واكسن ايراني را بزنم و حداقل بروم يكي از دندان‌هايم را درست كنم.»
كاهش ۳۰ درصدي بار مراجعه به مطب‌هاي دندانپزشكي
علي تاجرنيا رئيس جامعه دندانپزشكان ايران از كاهش ۳۰درصدي بار مراجعه بيماران به مطب‌هاي دندانپزشكي در دوران كرونا خبر مي‌دهد. آنها جز افزايش هزينه‌هاي خدمات دهان و دندان يك دليل واضح ديگر براي كاهش بار مراجعه بيماران هم دارند؛ ترس از ابتلا به كرونا. به همين خاطر هم رسيدگي به وضعيت بهداشت دهان و دندان بيماران در طول اپيدمي به تأخير افتاده است. ۱۶ماه است كه اوضاع براي دندانپزشكان به اندازه همان روزهاي ابتداي شيوع پاندمي پيچيده و سخت است. ترس از آلودگي از سطوح و داستان‌هايي كه چيني‌ها اوايل كرونا ساختند آنقدر پررنگ شد كه حتي خود دندانپزشكان هم ترسيده بودند، مطب‌هايشان را بستند و سه ماه بعد كه پيك اول فروكش كرد كركره مطب‌ها را بالا كشيدند. دكتر عباس دلوراني- متخصص درمان ريشه و نايب رئيس جامعه دندانپزشكان ايران - نيز از روزهاي سختي مي‌گويد كه تنها حاضر بود بيماراني را پذيرش كند كه درد شديد دندان امانشان را بريده بود: «تنها مريض‌هايي را مي‌ديدم كه دندانشان وحشتناك درد داشت. خود من هم اوايل مي‌ترسيدم مطب را باز كنم، چه رسد به مريض‌ها. هيچ شناختي از بيماري نداشتيم و وزارت بهداشت هم دستور تعطيلي داد. ماحصل اينها شد عدم مراجعه بيماران به مطب‌هاي دندانپزشكي و شروع مشكلات اقتصادي مطب‌هاي دندانپزشكي.» دكتر دلوراني در توضيح اينكه كدام بيماري‌هاي مربوط به دندان در اين مدت زياد شده است؟ عنوان مي‌كند: «تا اواخر سال گذشته دندان‌هايي كه نياز به درمان ريشه داشتند زياد شده بود، چون كه مردم مي‌ترسيدند و نمي‌آمدند تا جايي كه درد امانشان نمي‌داد. قبلاً ۵ روز مطب مي‌رفتم الان سه روز مي‌روم و بيشتر دندان‌هايي را كه نياز اورژانسي به درمان دارند درمان مي‌كنم. به مريض‌هاي ديگر توصيه مي‌كنم چند ماه ديگر هم صبر كنند براي همين سعي مي‌كنم روزي دو تا سه مريض بيشتر نبينم.»
شايد بخواهيد بخوانيد: قاليشويي ميرداماد
به گفته اين متخصص درمان ريشه، بيماران مراجعه‌كننده به مراكز دندان دانشگاهي يا دولتي نيز به نسبت سال ۹۸ يك دهم شده است: «مراكز درمان دانشگاهي هزينه خدمات شان ارزان قيمت است اما با اين حال مردم از ترس كرونا مراجعه نمي‌كنند. قبل از كرونا در روز ۲۶ دانشجوي دندانپزشكي مريض‌ها را ويزيت مي‌كردند، در حالي كه هفته پيش تنها ۴ دانشجو در روز مريض ديدند. اين معضلي بسيار پيچيده است و كسي را نمي‌توان مقصر دانست ،چون هنوز هم مردم از مراجعه به مطب‌هاي دندانپزشكي وحشت دارند.»
به رغم آنكه وزارت بهداشت شيوه‌نامه‌هاي بهداشت و پيشگيري از كرونا را براي مطب‌هاي دندانپزشكي تدوين كرده است، اما مشاهدات ميداني ما نشان مي‌دهد اين دستورالعمل‌ها در مطب‌ها تنها به زدن ماسك، پوشيدن دستكش و گان و باز كردن پنجره‌ها خلاصه مي‌شود، چنانچه قبل از كرونا هم گذرتان به مطب دندانپزشكان مي‌افتاد همين روند وجود داشت. با اين حال، اين سؤال مطرح مي‌شود اگر مطب‌هاي دندانپزشكي سطح آلودگي‌شان به نسبت ديگر مراكز ارائه دهنده خدمات درماني بالا است چرا ميزان مرگ‌و‌مير دندانپزشكان در اپيدمي كرونا به نسبت پزشكان كمتر بود؟ دكتر دلوراني مي‌گويد: «آمار دقيقي از تعداد دندانپزشكان مبتلا به كرونا ارائه نشده است اما به گفته رئيس هيأت مديره انجمن دندانپزشكان ايران در يك سال گذشته حدود ۲۰ نفر از دندانپزشكان به دليل ابتلا به كرونا جان‌شان را از دست داده‌اند كه بخشي از آنها حين ارائه خدمت به بيماران مبتلا شدند. به دليل اينكه دندانپزشكان كاملاً پروتكل‌هاي بهداشتي را رعايت كرده و عفونت را كنترل مي‌كنند و كمتر پزشكان در برابر اين بيماري آسيب ديدند. دندانپزشكان از ۲۰ سال پيش كه ويروس اچ‌آي‌وي شيوع پيدا كرد ياد گرفتند از خودشان حفاظت كنند. بنابراين ما هميشه ماسك مي‌زديم و دستكش و گان هم مي‌پوشيديم اما بعد از كرونا تغييرات اساسي به‌وجود نيامد ،چون وضع مالي دندانپزشكان خوب نبود هيچ كمكي نشد تا دندانپزشكان را ترغيب كند كه حين انجام كار براي مريض‌هايشان «رابردم» (رابردم اندو به معني سد لاستيك است. نوعي وسيله براي جداسازي و ايزولاسيون محيط عمل كه در كارهاي مختلف دندانپزشكي از آن استفاده مي‌كنند) ببندند. در حالي كه ثابت شده «رابردم» از ابتلا به بيماري پيشگيري مي‌كند. در حالي كه با تهيه فيلم و برگزاري سمپوزيوم سعي كرديم استفاده از رابردم را به دندانپزشكان آموزش دهيم اما يك مرتبه اين وسيله كمياب شد و در سال ۹۹ قيمت آن به‌شدت صعود كرد ؛با توجه به اپيدمي و كاهش درآمد، دندانپزشك‌ها نمي‌توانستند اين وسيله را خريداري كنند. همچنين سيستم‌هاي فشار منفي قوي كه قادر به مكش هوا بودند و از طرف شركت‌هاي دانش‌بنيان ايراني ساخته شدند به دليل عدم حمايت به توليد انبوه نرسيدند، در حالي كه اين سيستم‌ها مي‌توانستند آلودگي مطب‌ها را كم كنند. اينها را جمع ببنديم هر دو بيمار و دندانپزشك حق دارند. من خودم به عنوان دندانپزشك با وجود آنكه واكسن زده‌ام، هميشه اين نگراني را دارم كه ناقل بيماري باشم و بيماري را به مريض‌هايم انتقال دهم.»
وي با بيان اينكه از اوايل اپيدمي كرونا ۲۷ هزار «گان »براي مطب تهيه كرده‌ام، عنوان مي‌كند: اگر همه مطب‌ها اين شرايط را داشتند و مي‌توانستيم ترس از مريض را حذف كنيم مشكل دندانپزشكي حل مي‌شد، در حالي كه بسياري از همكاران من حتي براي خريد دستكش معضل دارند؛۵۰ جفت دستكش ايراني ۳۰ هزار تومان بود، الان ۲۵ جفت را ۶۰ هزار تومان مي‌خريم. ماسك دوباره گران شده است از طرفي كرونا به وضع اقتصادي مردم ضربه زده است و چون پيشرفت درمان دندانپزشكي كاملاً به درآمد بيمار وابسته است وقتي درآمد كم است طبيعتاً درمان دندان نيز انجام نمي‌شود.
دندانپزشكان جوان مطب‌ها و تجهيزات‌شان را فروختند
اگرچه مطابق اعلام دندانپزشكان و همچنين مشاهدات ميداني ما آمار مراجعه به مطب‌هاي دندانپزشكي نسبت به چند ماه گذشته تفاوت قابل ملاحظه‌اي پيدا كرده اما به گفته همايون فراست دندانپزشك و عضو هيأت مديره جامعه دندانپزشكي ايران همچنان مردم از مراجعه به مطب‌هاي دندانپزشكان دوري مي‌كنند. دكتر فراست به «ايران» مي‌گويد: «مردم نسبت به روش‌هاي انتقال ويروس و رعايت بهداشت آگاه‌تر شده‌اند و اوضاع مراجعه بيماران نسبت به اوايل كرونا كمي بهتر شده است اما كماكان بار مراجعه‌كنندگان پايين است. نتيجه عدم مراجعه وخيم شدن بيماري‌هاي دهان و دندان است. ما مراجعه‌كننده‌هايي داريم كه به قدري دير به مطب‌ها مي‌آيند كه كارشان به كشيدن دندان مي‌رسد و بايد از درمان‌هاي جايگزين و پرهزينه مثل ايمپلنت استفاده كنيم ،در حالي كه دندانپزشكان جزو گروه‌هايي بودند كه در بحران كرونا كمتر به ويروس كرونا آلوده شدند، اگر بنا باشد محيط آلوده باشد بايد كادر درمان بيشتر از مراجعه كنندگان مبتلا به كرونا شوند.»
در حالي كه دندانپزشكان نسبت به ايجاد تأخير در انجام اقدامات درماني ضروري دندان هشدار مي‌دهند اما زماني كه ماجرا به كارهاي زيبايي دندان مي‌رسد در عين حال توصيه همگي‌شان بر اين است كه خدمات زيبايي دندان را تا انجام واكسيناسيون عمومي به تعويق بيندازند. اين عضو هيأت مديره جامعه دندانپزشكي ايران نيز تأكيد مي‌كند: درمان‌هاي اورژانسي با عقب انداختن زمان مراجعه سلامت دهان و دندان را دچار مشكلات جدي مي‌كند. در حال حاضر بيشتر بيماراني كه مراجعه مي‌كنند، دچار عفونت‌هاي دنداني و لثه شده‌اند و پوسيدگي به عصب دندان رسيده و نياز به درمان‌هاي پيشرفته‌تر پيدا كرده‌اند. همه اينها را وقتي در كنار افزايش قيمت تجهيزات پزشكي و مشكلات اقتصادي مردم بويژه در دوران كرونا بگذاريم مي‌بينيم كه علاوه بر ترس از انتقال ويروس كرونا بحث هزينه‌ها هم مهم است كه موجب شده مردم درمانشان را در اين يك و نيم سال بيش از گذشته به تعويق بيندازند.
به گفته دكتر فراست؛ ضعف در اطلاع‌رساني و برخي تبليغات منفي موجب خلوت‌تر شدن مطب‌هاي دندانپزشكي در بحران كرونا شد و يكي از مهم‌ترين عواقب آن، تعطيلي بسياري از مطب‌هاي دندانپزشكي در اين چند ماه گذشته بود. بسياري از دندانپزشكان جوان و تازه فارغ‌التحصيل كه با گرفتن وام اقدام به راه‌اندازي مطب كرده بودند به دليل كاهش بار مراجعه و افزايش هزينه‌هاي نگهداري مطب، تجهيزات و قسط‌هاي بانكي مجبور شدند مطب‌ها و وسايلشان را بفروشند و در كلينيك‌ها كار كنند.
شايد بخواهيد بخوانيد: دندانسازي تهران
ترس از مراجعه به مطب دندانپزشك واقعي نيست
دكتر عظيم قلي‌زاده دندانپزشك تأييد مي‌كند كه مراجعه ديرهنگام به دندانپزشك در اپيدمي كرونا باعث از دست‌رفتن بيشتر نسوج دندان در اثر پوسيدگي‌ها و پيشرفت مشكلات متعدد مي‌شود.
به گفته اين دندانپزشك مقيم استان گيلان، يكي از علت‌هاي بالارفتن هزينه‌هاي درمان دندان همين مراجعه ديرهنگام است: «در كنار هزينه‌هاي بالاي خدمات دندانپزشكي، هزينه از دست‌رفتن دندان‌ها و باقي‌ماندن عفونت‌ها و حتي پيشرفت آنها به صورت آبسه و تشخيص داده‌نشدن برخي از ضايعات دهاني، مشكلات لثه و بوي بد دهان، بسيار بيشتر از مسائل مالي است.» اين دندانپزشك در پاسخ به اينكه ترس از آلودگي مطب‌هاي دندانپزشكي نگراني واقعي است، مي‌گويد: «تجربه ثابت كرده دندانپزشكان به دليل اينكه هميشه از ماسك، گان و دستكش استفاده مي‌كنند آمار درگيري‌شان نيز در دوران كرونا به نسبت پزشكان كمتر بود. بنابراين روش‌هاي پيشگيري از عفونت‌هاي ويروسي در مطب‌هاي دندانپزشكي از قبل وجود داشته و آنقدري كه مردم نگران آلوده شدن در مطب‌هاي دندانپزشكي هستند مسأله جدي نيست. طبق دستورالعمل‌هاي وزارت بهداشت كلينيك‌هاي دندانپزشكي مجهز به دستگاه تهويه هستند از طرفي يونيت‌ها بعد از هر مراجعه كننده تعويض مي‌شوند و به‌طور كلي آن ترس و نگراني كه اوايل كرونا درگيرش بوديم، وجود ندارد.»
دكتر قلي‌زاده توليد «دراپلت» يا ريز قطرات تنفسي در كلينيك‌هاي دندانپزشكي را دليل اصلي عدم مراجعه مردم براي دريافت خدمات دهان و دندان مي‌داند: «اين فرض كه دراپلت‌ها مي‌توانند محل انتشار آلودگي ويروس كرونا باشند تا حدي درست است. مهار كنترل فضا و ناشناختگي روش‌هاي انتقال ويروس موجب شده بود مردم در اوايل اپيدمي بشدت از مراجعه به مطب‌هاي دندانپزشكي پرهيز كنند. من به مدت سه ماه مطبم را تعطيل كردم ،در حال حاضر به دليل فاصله‌گذاري بين ويزيت بيماران، ضدعفوني يونيت‌ها و تعبيه تهويه شرايط به نسبت روزهاي اول كرونا بهتر شده است اما همچنان اين نگراني از سوي مردم وجود دارد اگرچه هميشه بخشي از بيماران با وسواس به دندانپزشكي نگاه مي‌كنند اما كرونا اين وسواس را تشديد كرده است ،البته در كنار كرونا و نگراني از مسائل بهداشتي بايد بحث هزينه‌ها را هم اضافه كنيم كه هر روز شاهد گراني يا كمبود يك نوع ماده اوليه دندانپزشكي هستيم در يك سال اخير به دليل تحريم‌ها و عدم امكان واردات تجهيزات و مواد اوليه و اقلام دندانپزشكي كه بشدت با افزايش قيمت مواجه‌اند كار را براي دندانپزشكان سخت‌تر از قبل كرده است.»
فرشته ميرزاپور هم كه دستيار دندانپزشك است مي‌گويد؛ هر بار كه كرونا اوج مي‌گيرد و آمار قربانيان و مبتلايان افزايش پيدا مي‌كند به همان نسبت هم آمار مراجعه به مطب‌هاي دندانپزشكي كم مي‌شود، براي مثال در پيك سوم مراجعين ما در يك ماه به تعداد انگشتان دست هم نمي‌رسيد، تصميم گرفتيم مطب را تعطيل كنيم اواخر سال گذشته اوضاع كمي خوب بود اما با شروع پيك چهارم دوباره اوضاع مطب‌ها خلوت شد حتي كار به جايي رسيد كه خيلي از بيماران قبلي ما كه بايد پيگير درمانشان مي‌شدند از ترس ابتلا به كرونا برخي كارهاي ضروري‌شان را به تعويق انداخته‌اند.
همين اتفاق نه تنها به افزايش دامنه بيماري‌هاي دهان و دندان منجر شده بلكه باعث شده دخل و خرج مطب‌هاي دندانپزشكي نيز باهم جور در نيايد. شما در نظر بگيريد با اين تورم و گراني تجهيزات دندانپزشكي و اجاره‌بهاي سنگين مطب‌ها و حقوق پرسنل حتي دندانپزشك‌ها اطمينان ندارند كه مراجعه كننده داشته باشند يا خير؟ اگر واكسيناسيون سرعت نگيرد و فكري به حال مديريت اين اوضاع نشود بسياري از مطب‌هاي دندانپزشكي درگير تعطيلي‌هاي گسترده خواهند شد.
مقالات ديگر: قيمت لمينت دندان ۱۴۰۰
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید:
